Hơn một thập kỷ đồng hành cùng dòng chảy ngoại giao Việt – Nhật, Trường Nhật Ngữ Tâm Việt luôn đề cao phương châm “Học Nhật – Hiểu Bản” như chìa khóa mở ra cơ hội học tập và phát triển cho nguồn nhân lực Việt. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ Việt Nam – Nhật Bản (21/09/1973 – 21/09/2023), chúng tôi xin chia sẻ một vài bài học hay thông qua chiêm nghiệm ngôn ngữ của người Nhật.
Nhật Bản dù được biết đến với tinh thần cần cù, đoàn kết và có tính kỷ luật cao, nhưng cũng là cái nôi của nhiều sáng kiến đột phá và sở hữu nhiều giải thưởng Nobel nhất Châu Á. Điều gì đã khiến đất nước mặt trời mọc vừa giữ được đặc điểm gắn kết tập thể, vừa thúc đẩy sự đột phá cá nhân? Hãy nhìn vào cách tổ chức ngôn ngữ rất thông minh của họ.
Ý thức được sức mạnh ngôn ngữ là chìa khóa kết nối với thế giới để du nhập những kiến thức tinh hoa từ bên ngoài, người dân xứ sở hoa anh đào đã đem Nhật ngữ đến gần các nước thông qua hệ thống ngữ âm tương đối đơn giản và các quy tắc văn phạm linh hoạt để phục vụ mục đích hội thoại, xóa bỏ những rào cản trong giao tiếp. Điều này đã giúp nhiều thế hệ người Nhật tự tin bước ra thế giới giao lưu, hợp tác, tiếp nhận tinh hoa nhân loại một cách sâu sắc, để từ đó tự tạo ra những sản phẩm tri thức cho riêng mình.
Mặt khác, để không đánh rơi bản sắc dân tộc, ngôn ngữ trong văn hóa học tập của người Nhật thể hiện tỉ mỉ nét độc đáo của những thực thể dù nhỏ bé nhưng vẫn bao quát ý nghĩa cuộc sống và nhân lên ở tầm vóc rộng lớn hơn để hiểu bản chất sự vận hành thế giới. Các sản vật trời đất như hạt gạo hay các hiện tượng tự nhiên trong thiên nhiên được mô tả qua các chữ viết tượng hình tiếng Nhật một cách tinh tế, bao hàm thái độ trân quý và niềm khao khát phát triển. Nhật ngữ không cường điệu hóa hay tìm kiếm những điều xa vời, lớn lao mà sử dụng khả năng quan sát, cảm nhận cuộc sống để bóc tách những vấn đề giản dị, từ đó dần tạo nên những thành tựu có ý nghĩa thiết thực.
Người Nhật coi trọng đạo đức, xem đó là cốt cách, cốt lõi để xây dựng và duy trì bản sắc văn hóa dân tộc. Tiếng Nhật phức tạp và thú vị nhất ở cách thức biểu đạt trong giao tiếp tùy theo đối tượng, ngữ cảnh cần truyền thông tin. Trong giao tiếp và hành xử thông thường, người Nhật đề cao thái độ khiêm nhường và kính trọng người đối diện. Cách lựa chọn danh từ để xưng hô, hay các động từ, tính từ, trạng từ để diễn tả đều được cân nhắc và sử dụng kỹ lưỡng theo từng cấp độ khác nhau. Chính vì thế, giao tiếp trong văn hóa Nhật là một nghệ thuật tinh tế mà người sử dụng ngôn ngữ phải chắt lọc để đem đến cho người nghe những giá trị phù hợp và tạo được hiệu quả mong muốn.
Hiểu được những điều đó, Trung tâm Nhật ngữ Tâm Việt hy vọng thông qua việc đào tạo tiếng Nhật sẽ giúp các bạn hiểu bản chất của loại ngôn ngữ này, từ đó thấu cảm được bản sắc của nền văn hóa xứ sở Phù Tang, tìm về được bản ngã của người học, và tự xây dựng cho mình một phiên bản tốt nhất.
